Disgrifiad
Ein man cychwyn ar gyfer Lon Las Cefni yw’r man llogi beiciau yng nghlwb golff Llangefni. Mae hyn yn helpu’r adran i’r llwybr i mewn i dri darn hylaw.
Mae’r ddwy ran gyntaf – heblaw am canol Llangefni – yn bennaf ddi-draffig ; ond mae rhan Coedwig Niwbwrch ychydig yn fwy heriol oherwydd traciau coedwigaeth a all fod ychydig yn llithrig.
Llangefni i Lyn Cefni (Cronfa Ddŵr Cefni)
Mae’r llwybr beicio i Lyn Cefni yn mynd trwy warchodfa natur Nant y Pandy. Mae’r ardal hardd, goediog hon yn rhedeg yn gyfochrog â hen linell Rheilffordd Ganolog Ynys Môn. Mae gan Nant y Pandy hefyd ‘llwybr bwrdd’ anhygoel uwchben yr afon a’r gwlypdiroedd; er mai dim ond i gerddwyr yw hwn.
Wrth i chi adael y goedwig, mae’r amgylchedd yn newid i amgylchedd cors, yn fyw gyda glaswellt a blodau lliwgar. Mae’r tir corsiog yma yn parhau bron hyd at y gronfa ddŵr ei hun. Fe cwblhawyd y cronfa yn 1951. Mae Llyn Cefni yn cwmpasu tua 86 hectar o dir ac mae’n le bendigedig i wylio adar megis hwyaid, gwyddau a bwncathod.
Llangefni i Malltraeth
Ar ôl gadael tref farchnad Llangefni mae’r llwybr yn rhedeg yn gyfochrog i afon Cefni yr holl ffordd i Falltraeth. Mae’r llwybr yn wastad gyda arwyneb tarmac, ac yn eithriadol o addas ar gyfer teuluoedd neu feicwyr llai hyderus.
Gelwir y tir o’ch cwmpas yn Gors Malltraeth, ac mae’n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SSSI). Cafodd y cors ei ‘adfer’ o’r môr yn yr 1800au ar ôl adeiladu morglawdd yn Malltraeth, a camlasi’r afon Cefni ym 1824.
Mae’r ardal yn arbennig o nodedig ar gyfer adar y gwlypdir, gan gynnwys yr crëyr glas ac aderyn y bwn (bittern). Mae hefyd yn gartref i nifer o bryfed, gan gynnwys y gwas neidr flewog.
Coedwig Niwbwrch
O bentref bach Malltraeth, mae’r llwybr yn rhedeg ar hyd pen y morglawdd i goedwig Niwbwrch. Plannwyd y goedwig ddiwedd y 1940au er mwyn sefydlogi’r twyni, ac mae bennaf yn cynnwys pinwydd Corsicaidd. Y goedwig hon yw un o’r safleoedd cadwraeth gwiwerod coch pwysicaf yn y Deyrnas Unedig.
Map
Llefydd Diddorol
1. Oriel Mon
http://www.kyffinwilliams.info/eng/
2. Nant-y-Pandy/The Dingle
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Dingle,_Anglesey
3. Llyn Cefni
https://en.wikipedia.org/wiki/Llyn_Cefni
4. Afon Cefni a Cors Malltraeth
https://en.wikipedia.org/wiki/Afon_Cefni
https://en.wikipedia.org/wiki/Malltraeth_Marsh
5. Coedwig Niwbwrch
https://en.wikipedia.org/wiki/Newborough_Forest
6. Llys Rhosyr
https://en.wikipedia.org/wiki/Llys_Rhosyr
Galeri